Ağ İletişimi ve Çeşitleri – 2023

Ağ İletişimi Nedir ?

İlk olarak bilgisayar ağı kavramından başlayacak olursak bilgisayar sistemlerinin veya teknolojik cihazların birbirleriyle bilgi alışverişi, dosya paylaşımı vs. gibi unsurlarla aralarında etkileşim kurması sonucu oluşan bir sistemdir. 

Tanım olarak bakıldığında karmaşık ve zor görünse de aslında günlük yaşantımızda hepimizin aktif olarak kullandığı bir sistemdir. Yalnızca bireysel kullanımda değil yüzlerde işyeri ve iş istasyonunun birbirine bağlanması sonucunda da ağ sistemi oluşur.

Bilgisayarlar ve diğer cihazlar, veri haberleşme işlemlerini veri ağları üzerinden yaparak birbirleriyle etkileşim kurarlar ve bu etkileşim yalnızca dosya paylaşımı değil aynı zamanda yazıcı gibi donanımlarını paylaşmak ve haberleşmek gibi pek çok şey gerçekleştirilebilir.

Tüm bu unsurlar gerçekleşmesi bazı protokoller vasıtasıyla gerçekleşir. Bu protokollerden birisi olan de Network Protokolüdür ve Network Protokolünde bir network üstündeki bilgisayarlar arasındaki iletişim ve etkileşimi yöneten sistemdir. Bu protokolün asıl amacı, dijital teknolojinin birbirine karışmasına engel olmak ve karışıklığın engellenmesini sağlamaktır.

Klasik bir veri haberleşmesi sisteminde üç ana unsur bulunur ve bunlar sırasıyla kaynak sistemi, hedef sistemi ve iletişim ortamıdır. Bu üç sistemde veri haberleşmesinde oldukça önemlidir. İnternet sistemindeki haberleşmede veri önemli bir konumdadır ve bir uçtan diğer uca iletim sağlanır. 

Fakat bu iletim şekli değişkenlik göstermektedir. Buna bağlı olarak karşımıza iki farklı iletişim türü gelir. Bunlar; paralel iletişim ve seri iletişim kavramlarıdır.

Gelin bu kavramları detaylı bir şekilde birlikte ele alalım.

Bilgisayar Ağı Nasıl Çalışır?

Bir bilgisayar ağı, bir veya daha fazla bilgisayar ve/veya cihazın birbirine bağlanması sonucu oluşan bir sistemdir. Bu ağlar, veri ve dosyaların paylaşılması, e-posta ve diğer iletişim yollarının kullanılması, internete bağlanma gibi birçok fonksiyona sahip olabilir.

Bir bilgisayar ağı, en basit haliyle, bir veri yolu ve bu yol üzerindeki verileri işleyen bir sunucu veya router tarafından yönetilir. Bilgisayarlar ağa bağlandıklarında, veri yolu üzerinde veri alışverişi yapabilir ve diğer cihazlarla iletişim kurabilir.

Bilgisayar ağları, farklı türlerde ve farklı büyüklüklerde olabilir. Küçük ev ağları sadece birkaç bilgisayarı içerebilir, ancak büyük işletme ağları binlerce cihazı kapsayabilir. Ağ türü, ağın amacına, büyüklüğüne ve fiziksel yapısına göre belirlenir.

Bilgisayar ağı, verilerin güvenli bir şekilde gönderilmesini ve alınmasını sağlamak için güvenlik protokolleri ve şifreleme yöntemleri kullanır. Ayrıca, ağ yöneticileri, ağın sağlıklı çalışmasını ve verilerin güvenliğini koruyacak güncelleştirme ve bakım işlemlerini de düzenli olarak yaparlar.

Genel olarak, bir bilgisayar ağı, farklı cihazlar arasında veri ve bilgi paylaşımını ve iletişimi kolaylaştırarak, işletmelerin ve kişisel kullanıcıların işlerini daha verimli ve etkileyici hale getirir.

Bilgisayar Ağları Ne işleve Sahiptir?

Bilgisayar ağları, farklı cihazlar arasında veri ve bilgi paylaşımını ve iletişimini sağlar. Bu sayede, işletmeler ve kişisel kullanıcılar, daha verimli ve etkileyici bir şekilde çalışabilir.

Örneğin, bir işletmenin birçok çalışanı aynı verileri ve dosyaları paylaşabilir ve aynı anda çalışabilir. Ayrıca, e-posta, mesajlaşma ve diğer iletişim yolları üzerinden iletişim kurabilirler. Bu, işletmenin çalışanları arasındaki işbirliğini ve verimliliğini artırır.

Bilgisayar ağları ayrıca internete bağlanma imkanı sunar. Kullanıcılar, web tarama, e-posta, dosya indirme ve yükleme gibi birçok fonksiyona erişebilir. Bu, dünya çapında bağlantı ve bilgiye ulaşma imkanı sunar ve kişisel ve işletme amaçları için çok faydalıdır.

Bilgisayar ağları ayrıca güvenlik protokolleri ve şifreleme yöntemleri kullanarak verilerin güvenli bir şekilde gönderilmesini ve alınmasını sağlar. Ağ yöneticileri, ağın sağlıklı çalışmasını ve verilerin güvenliğini koruyacak güncelleştirme ve bakım işlemlerini de düzenli olarak yaparlar.

Genel olarak, bilgisayar ağları, farklı cihazlar arasındaki veri ve bilgi paylaşımını ve iletişimini kolaylaştırarak, işletmelerin ve kişisel kullanıcıların işlerini daha verimli ve etkileyici hale getirir.

Paralel İletişim Nedir?

Paralel kavramından bahsedecek olursak; paralel iletişim haberleşme ortamında kodlanan bilginin tüm unsurlarının aynı anda transfer edilmesi amacıyla uygulanan bir sistemdir. Bu bahsettiğimiz unsurlar bitlerdir ve her bir bit için transfer aşamasında ayrı ayrı kablo kullanımı yapılır.

Paralel iletişimin avantaj sağlaması tamamen gönderilmesi planlanan verilerin uzunluğunun bilinmeye gerek olunmasıdır. Diğer bir avantaj ise gönderilecek verinin hızlı olmasıdır. Paralel iletişim maliyet açısından yüksek bir iletişim türüdür. Seri iletişim sistemine nazaran gürültülü bir biçimde çalışır.

Seri İletişim Nedir?

Paralel iletişimden genel hatlarıyla bahsettikten sonra sıra seri iletişim kavramını açıklamaya geldi. Seri iletişim sisteminden genel hatlarıyla bahsedecek olursak;

Seri iletişim, paralel iletişimde bahsettiğimiz bit unsurunu tek seferde bir bit akışı olarak yapar ve mevcut verileri belirli bir sıra ile ve tek bir iletişim kanalı üzerinden aktarım yaparak sağlar. Seri iletişim kendi içerisinde Asenkron seri iletişim ve senkron seri iletişim olmak üzere iki kola ayrılır.

Asenkron seri iletişim sisteminde veriler parçalar halinde iletilir ve zaman kavramına bağlı kalmaksızın herhangi bir zaman diliminde veri gönderilir. Senkron seri iletişime nazaran yavaş bir sistemdir.

Senkron seri iletişimde, asenkron iletişime göre zaman ön plana çıkarak alıcı ve verici eş zamanlı olarak çalışır ve sistem öncesinde, karşı tarafa iletilecek verinin bilgilerini verir. Bu iletim sonucu verinin iletildiği taraf bu verileri algılarsa her iki bilgisayar eşlenerek iletişim gerçekleşmiş olur. 

Her iki bilgisayar arasındaki eşleşme sonlanana kadar iletişim sürmeye devam eder. Fakat buradaki önemli bir hususta aynı ortamda bulunan bilgisayarların aynı IP adresinde bulunması gerekir. Bu durum iletişimin devam edebilmesi adına son derece önemlidir.

Tüm bu sistemlerden bahsettikten sonra ağ iletişimi çeşitlerinden bahsederek konuya daha detaylı hakim olalım.

Ağ İletişimi Çeşitleri Nelerdir?

Veri haberleşmesi sisteminde ağ kavramı oldukça önem taşımaktadır ve bu sistemin düzenli bir şekilde yürümesi ve devam etmesi önemli konular arasındadır. Ağ İletişimde çeşitli faktörler vardır. Ağ iletişimi çeşitlerine değinecek olursak;

1. Yerel alan ağı (LAN): Ev, iş yerleri veya okulda gibi kısıtlı alanlarda kullanılan bir alan ağıdır ve sınırları 2 km’dir. Yerel alan ağında bulunan kişiler yani cihazlar ortak IP sisteminin içinde olmalıdır ve birbirleriyle yakın alandaki, ev, okul ve bina gibi ortak alanda bulunan bilgisayarların ve cihazların birbirine bağlandığı bir ağ çeşidi olarak karşımıza çıkar.  Yerel alan ağları bilişim sektöründe kullanılan en küçük ağ çeşitleridir. IP adresinin farklı olması durumunda bağlantıyı sağlayabilmek için yönlendirici bir cihaz kullanılır.
2. Kişisel Alan Ağı (PAN): Erişim olanağı bulunan farklı cihazlar arasında kurulmuş küçük alan ağlarını kapsar. Sınırları 10 metre içindedir ve bilgisayar, yazıcı veya telefon gibi cihazlar arasında iletişim kurma amacı taşır.
3. Ev Alan Ağı (HAN): Adı üzerinde ev içerisinde kullanılan alan ağıdır. Buradaki iletim ve etkileşimi sağlayan protokol ethernettir.
4. Metropol alan ağı (MAN): Çoğunlukla geniş bir ortam veya bir şehirde kullanılan ağ çeşididir ve sınırları yerel alan ağına nazaran daha geniştir.
5. Geniş alan ağı (WAN): Adından da anlaşılacağı üzere sınırları oldukça geniş olan ve uzak mesafede bulunan bilgisayarların ya da ağların birbirlerine bağlanması sonucunda oluşan bir ağ çeşididir.
6. Sanal özel ağ (VPN): Bu internet teknolojisinde uzaktan erişim vasıtasıyla çeşitli ağlara bağlanma olanağı sağlayan ağ türüdür. Sanal ağ uzantısı sayesinde veriler rahatlıkla aktarılabilir ve etkileşim gerçekleştirilebilir. Özel bir ağa bağlanan kişi ve cihazlar güvenli bir şekilde ağa bağlanır fakat buradaki önemli nokta bilgilerin gizliliği unsurudur.
7. Depolama Alan Ağı (SAN): Çevrimiçi kullanıcıların artmasıyla beraber verilerde artarak şirketleri depolama ihtiyacına itmiştir. Buradan yola çıkarak sunucu ve depo alanı arasındaki bağlantıyı sağlayan sistem depolama alan ağıdır.
8. Küresel Alan Ağı (GAN): Bağlantı olanağı sağlamak amacıyla kablosuz bağlantı, uydu ve yerel alan ağlarını kullanarak oldukça geniş bir ağ oluşturulmasıyla kurulan bir ağ çeşididir.

Bu yazımızda Bilgisayar sisteminde kullanılan ağ çeşitlerinden detaylı bir şekilde bahsettik. Bir sonraki blogta görüşmek üzere.